Dodenherdenking 4 mei
Vanavond zijn we om 20.00 uur twee minuten stil. Tenminste, dat is wat er verwacht wordt van elke Nederlander tijdens de dodenherdenking. Maar waar komt de dodenherdenking eigenlijk vandaan en heb jij er nog gevoelens bij?
Geschiedenis van de Dodenherdenking
De dodenherdenking wordt sinds 1945 uitgevoerd en was in eerste instantie enkel en alleen voor het herdenken van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Al op 9 mei 1945, kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog, werd de eerste herdenking gehouden. Deze was, net als nu nog, op De Dam in Amsterdam. De eerste jaren na de oorlog werd deze herdenking elk jaar meer uitgebreid en uitgevoerd volgens een vast protocol. Sinds 1961 worden alle slachtoffers van oorlogssituaties en vredesmissies herdacht, inclusief de Duitse soldaten en de gecollaboreerde Nederlanders. Maar dat laatste blijft een gevoelig punt. Het Comité 4/5 mei omschrijft het doel van de herdenking als volgt:
‘Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.’
Ver van mijn bed show?
Naarmate de jaren vorderen, raakt de Tweede Wereldoorlog steeds verder achter ons. Dit jaar is het al 72 jaar geleden dat de oorlog eindigde. Daardoor zijn er ook steeds minder mensen in leven die de oorlog nog daadwerkelijk mee hebben gemaakt. Minder mensen die de angst, onzekerheid en pijn van die periode kennen. Jonge gezinnen groeien op met ouders en grootouders die na de oorlog zijn geboren. Ook zijn er steeds minder Nederlanders betrokken bij oorlogssituaties en vredesmissies. Daar rijst dan dus ook de vraag of de herdenking nog actueel genoeg is. Is de herdenking geen ver van mijn bed show?
Aan de andere kant is er vorig jaar een groepering opgestaan die onder de #geen4meivoormij protesteerde tegen de huidige samenleving, de opkomst van het fascisme en de moslimhaat in Nederland. Zij weigerden te herdenken, nu de problemen die herdacht worden nog te actueel zijn.
Mijn 4 mei
Voor mij persoonlijk is de dodenherdenking nog zeer belangrijk. Mijn vader, hij zou dit jaar 80 zijn geworden, heeft de oorlog als jongetje van zeer dichtbij meegemaakt. In de hongerwinter was hij genoodzaakt een hongertocht, te voet, van Haarlem, via Amsterdam, naar Enschede te maken om zo voedsel te kunnen vinden. Tijdens deze tocht is hij, tijdens een bombardement op Deventer, gered door een Duitse soldaat.
Naarmate hij ouder werd kreeg de oorlog een steeds grotere rol in zijn leven. Als kind heeft hij me praktisch ‘elk’ museum laten zien en kon hij uren vertellen over zijn ervaringen in de oorlog. Hij hechtte grote waarde aan de herdenking op 4 mei, maar ook aan de viering van onze vrijheid op 5 mei. Ondanks alle ellende heeft hij altijd oog gehad voor het verhaal achter de ‘gewone Duitse soldaat’ die in zijn ogen net zo goed slachtoffer was. Het feit dat deze verhalen en herinneringen mij met de paplepel zijn ingegoten, heeft er zeker voor gezorgd dat mijn 4 mei stil is.
Maar als ik de spelende kinderen in de straat hoor (4 mei valt tenslotte vaak in een vakantie dus kinderen blijven langer op) twijfel ik hoe lang de herinnering nog op deze manier doorgaat én vind ik het lastig welke ‘eisen’ ik straks aan Roos en Pim ga stellen als ze groter zijn. Pim heeft opa nooit gekend. Roos was net één toen hij overleed. Hoewel ze beide over hem praten, hebben ze ook beide geen beeld. In hoeverre snappen zij nog waarom het belangrijk is? Wat zegt oorlog, angst en verdriet hen? Ik ben juist enorm dankbaar dat we ze daar nog tegen kunnen beschermen. Of is het zo dat de mensen achter #geen4meivoormij een punt hebben en is het juist nog zo actueel…. ik vind het lastig!
Wat vind jij?
Melanie says:
Deze week wordt je natuurlijk weer overladen met documentaires en films uit de Tweede Wereldoorlog. Ik realiseer me dat er steeds minder overlevenden zijn, totdat ze uiteindelijk allemaal zijn ‘uitgestorven’. Eén ding weet ik ook: dat wat er toen is gebeurd, hoe lang het ook geleden is, mag nóóit vergeten worden. Wie en wat jij uiteindelijk in die twee minuten van stilte herdenkt is aan ieder voor zich, júist in deze tijd van terreur, angst, haatzaaien. Maar de aandacht voor de aanleiding hiervan, moet blijven wat mij betreft.
Angelique says:
Wij staan eigenlijk niet stil bij de 2e wereldoorlog maar bij overleden collega’s van mijn vriend. Mijn vriend heeft in 2008 2 collega’s in Afghanistan verloren tijdens hun uitzendibg daar. Mijn vriend heeft daar zelf psychische problemen aan overgehouden. 4 mei is ook nog eens de verjaardag van 1 van de overleden collega’s dus voor ons niet meer dan logisch om bij mijn vriends ‘oorlogstijd’ stil te staan
mamasliefste says:
Mijn kinderen mogen op 4 mei ook langer op blijven, maar niet om buiten te spelen, maar om samen met ons 2 minuten stil te zijn. Ze zijn nog wel jong, maar we proberen ze al wel bij te brengen waarom het belangrijk is om stil te staan bij de oorlog en hoe blij we mogen zijn dat we op een plek leven waar geen oorlog is. Helaas kan niet iedereen dat zeggen :(
Madelon says:
Wij staan ieder jaar opnieuw stil bij alle overledenen maar ook bij het bijna uitgestorven groepje dat nu nog toch de overlevenden behoort. Het is een verschrikkelijk iets wat nooit meer zou mogen gebeuren. 2 minuten stilte is het minste wat je kunt doen vind ik. Hierdoor realiseer je je ook nog eens een keer zoveel hoe blij je mag zijn dat we in een land leven waar geen oorlog is. Helaas zal er waarschijnlijk wel altijd ergens op de wereld een oorlog zijn.
uitdekleinekeuken says:
Ik werk in een verzorgingshuis waar de bewoners gemiddeld 90 jaar oud zijn. Met andere woorden… die hebben allemaal de oorlog meegemaakt. En een aantal van mijn vaste cliënten zijn verzetsstrijder geweest, hebben in concentratiekampen gezeten of moesten vluchten van huis naar huis. Ik heb altijd geleerd dat dit een belangrijk moment is en dat ik me mond 2 min stil moest houden. Tot op de dag van vandaag doe ik dat nog steeds en doordat ik nu zoveel mensen ken die de oorlog hebben meegemaakt, heb ik alleen maar mee respect gekregen voor de 2 min stilte……
junetwonl says:
ik wil dat dit doorleeft want ze hebben veel betekent voor ons land, kinderen krijgen dit op school en ik vind dat zij dit ook gewoon moeten doen.
Annemiek Visser says:
Over ruim 1 maand word ik 40. Mijn ouders zijn van 1947 maar van mijn opa en oma’s heb ik niet bijster veel gehoord over de oorlog. Wel negatieve dingen. Mijn man is 53 en zijn vader in uit Polen komen lopen terug naar Friesland en heeft zich daar schuil moeten houden. Hij moest. In de tijd na 1945 is er geen rekening gehouden met gedwongen moeten werken en overlopers. Hier in huis is de oorlog dus soms best een gevoelig punt. Ik vindt het wel belangrijk om stil te staan bij 4 en 5 mei. Niet alleen om de geschiedenis maar ook om de toekomst. Onze zoon hobbelt niet zo lekker mee met de maatschappij en op zich vinden wij het geen probleem. Wij passen ons wel aan. Maar kinderen en volwassenen die gehandicapt waren, waren in nazi duitsland niet welkom. Dat doet mij weer beseffen dat we hier heel veel vrijheden hebben. Ook al is er veel tegenstand tegen Moslims, Joden, Homo’s en weet ik veel nog meer toch is het belangrijk om die periode van onvrijheid te blijven gedenken zodat wij niet dezelfde fout maken als er in de tijd van het fascisme in Duitsland gemaakt is.
Wat ik heel bijzonder vind van jouw vader is dat hij oog had voor de Duitse soldaat. Een man die als jonge de oorlog heeft meegemaakt en toch kijkt naar het verdriet en de ellende die jonge dienstplichtige moesten doormaken omdat hitler zo nodig oorlog moest voeren. Ik probeer om 20:00 uur 2 minuten stil te zijn. Of het gaat lukken weet ik niet. Dat ligt aan onze zoon.
3lles says:
Zelf vind ik dat we de dodenherdenking moeten blijven voortzetten en aan onze kinderen mee moeten geven. Het is wel iets waar je bij stil moet staan. Wat is 2 minuten stil zijn in vergelijking met 5 jaar leven in angst?
Liefs,
Elles
Lotus Writings says:
Ik vind het ook nog altijd heel belangrijk stil te staan bij onze vrijheid en de vrede. Niet alleen voor de oorlog van toen, maar ook voor de oorlog van nu. Het stelselmatig uitsluiten van een bepaalde bevolkingsgroep, het massaal volgen van één dictatoriale leider etc. moeten juist herdacht worden. Juist op deze dag bezinnen en stilstaan bij wat misging en nog altijd misgaat, is belangrijk als je wil blijven werken aan verandering. Ik vind die #geen4meivoormij respectloos naar alle oorlogsslachtoffers, waar dan ook ter wereld, volgens mij heb je dan de essentie van Dodenherdenking totaal niet begrepen.
Nathalie says:
Wij proberen het de kinderen ook bij te brengen. Ookal wonen we in het buitenland we zijn toch even 2 minuten stil. Behalve onze peuter die er door brabbelde maar die kunnen we niets kwalijk nemen. Ze is nog te jong om dat te begrijpen.
SofarsoSabine says:
Ik weet nog wel dat het 50 jaar terug was dat de tweede wereld oorlog ophield. Wat vliegt de tijd toch! Ik denk dat we dit voor altijd moeten herinneren.
Diana says:
Vind het echt verschrikkelijk dat mensen zo in protest gaan. Als je niet wilt herdenken – ook goed dat is jouw goed recht maar dan heb je wel respect voor de mensen die dat wel willen doen. Ik doe het nog elk jaar. Mijn overgrootoma en oma hebben het beide mee gemaakt. En andere opa ook. Vind het gewoon erg belangrijk dat we even herdenken wat ze voor ons land en toekomst hebben gedaan.
Miryam says:
Prachtig geschreven. Belangrijk om hier bij stil te staan. #geen4meivoormei vind ik erg heftig. Wij staan stil bij iedereen die gesneuveld is on een oorlog, bij mensen die niet vrijheid kunnen leven, bij kinderen die in angst moeten leven.
Layla says:
Mooi geschreven maar wij staan neit stil met dodenherdenking. Wie staan elke dag stil voor de slachtoffers van elke oorlog.