Moderne Rouwetiquette | Hoe gedraag je je op een begrafenis (gedrag, kleding en condoleance)

Vroeger was een begrafenis een behoorlijke formele bedoeling. Er was weinig tot geen ruimte voor persoonlijke invulling en de dag stond in principe gewoon op zwart. Nabestaanden kwamen voornamelijk in zwarte kleding naar de kerk of het kerkhof om zo afscheid te kunnen nemen van hun dierbare. Vandaag de dag zijn begrafenissen en crematies heel erg persoonlijk in te richten, ze zijn ‘losser’ en ‘vrijer’ en niet meer stijf. Het wordt echt een soort weerspiegeling van het leven van de dierbare, met respect uiteraard. In de blog van vandaag ga ik wat dieper in op de moderne rouwetiquette anno 2018. 

Geschreven in samenwerking met Zorgvaart

Het zijn vaak maar de kleine dingen die al een grote impact kunnen maken. Een kaartje, een schouderklopje. Überhaupt is dood natuurlijk wel een ding en sommige mensen vinden het misschien raar dat ik erover schrijf. Maar ik vind dat het wel bespreekbaar mag zijn, daarom heb ik ook al meerdere artikelen geschreven over dit onderwerp. En of ze nou wel of niet betaald zijn, dat wil niet zeggen dat ik er minder gevoel in heb zitten.

Het zijn oprecht dingen waar ik regelmatig over nadenk, of waarover ik wel eens vragen krijg, net als wat je allemaal moet regelen voor je baby komt. Daarnaast hoor ik toch te vaak nog dat mensen geen uitvaartverzekering afsluiten, terwijl dit zo ontzettend belangrijk is. Afscheid nemen is al moeilijk genoeg, je wilt een nabestaande niet ook nog met geldproblemen opzadelen. Ik snap het sowieso niet aangezien de premie helemaal niet zo hoog is.

Maar goed, laten we over gaan op de rouw etiquette. Ik heb 3 vraagstukken gepakt en geprobeerd deze zo goed mogelijk in te vullen.

Lees ook: De negatieve kant van NICU met een niet premature NICU baby

Wat draag ik naar een begrafenis?

Het is niet meer van deze tijd om jezelf in een strak en zwart mantelpakje te hijsen voor een begrafenis, ook kostuums met een hoge hoed zien we niet meer. Uitvaarten worden meer en meer persoonlijk met favoriete muziek stukken van de overledene, foto’s, zelfs schermen of stukken afscheidstekst die mensen voordragen. Het formele karakter van een uitvaart vervaagt steeds meer en meer, en dan krijg je de vraag: wat draag ik dan naar een begrafenis?

Wat kan en mag je dan wel dragen tijdens een uitvaart? De algemene regel lijkt : nette kleding in niet al te felle kleuren. Dus een jeansbroek met overhemd en vest voor de mannen kan prima. Een stropdas of vlinderstrik is al lang geen vereiste meer. Sneakers raad ik daarentegen wel af, gewoon een paar nette schoenen zijn meer op zijn plaats.

Voor de dames die graag een kleurrijk accent aan hun outfit toevoegen: dit kan, maar overdrijf dit alsjeblieft niet. Stijlvolle schoenen met hoge hakken kunnen wel. Platte schoentjes kunnen ook goed. Pas alsjeblieft op met teveel make-up en opzichtige sieraden. Je bent op een begrafenis en wilt niet de aandacht wegkapen van de overleden dierbare. Mannen, dit geldt ook voor jullie!

In sommige gevallen wordt er op de rouwbrief een dresscode vermeld, bijvoorbeeld witte kleding of een speciaal kleuraccent (omdat de overledene zo van deze kleur hield bijvoorbeeld). In dat geval is het best dat je je daaraan houdt. Zonnebrillen zijn zeker toegestaan, je kunt je hiermee een beetje verschuilen achter de donkere glazen mocht je intens verdriet hebben.

lees ook: Wanneer je afscheid moet nemen van je kind

Hoe moet ik condoleren?

Wanneer je een rouwbrief ontvangt is het gepast om een handgeschreven condoleancekaart te versturen. Schrijf alsjeblieft niet alleen maar je naam in de kaart, dat komt nogal bot over en kan ook de indruk wekken dat je niet echt veel tijd of aandacht wilde besteden aan de “laatste boodschap”. Schrijf dus altijd een persoonlijke tekst in de condoleancekaart.

SMS of Whatsapp berichten worden minder gebruikt voor condoleance, maar dat moet je ook echt aanvoelen. Het kan namelijk de indruk wekken dat je eigenlijk niet wilt bellen met de persoon. Aan de andere kant denk ik persoonlijk, je kunt wel een berichtje sturen en dan aangeven dat als je iets voor die persoon kan doen, je voor ze klaar staat. En dat je niet belt omdat je degene ook rust wilt bieden in zijn verwerking en daarnaast het regelen van een begrafenis/crematie. Maar dat is dus echt een kwestie van aanvoelen.

Het is vaak moeilijk de juiste woorden te vinden om je medeleven uit te drukken, wanneer ik een overledene niet zo heel erg goed ken heb ik er nog meer moeite mee dan bij een dierbare. Al zullen woorden op de een of andere manier altijd te kort schieten. Laat in je tekst in elk geval merken dat je hem oprecht hebt geschreven met echt medeleven. Je mag de tekst kort en simpel houden. Ik heb een favoriet van Nicolas Sparks, uit mijn favoriete boek The Notebook, die ik op de kaart schreef aan mijn opa toen zijn moeder overleed (mijn overgrootoma):

In tijden van tegenslag zal ik je vasthouden en wiegen, en zal ik jouw verdriet het mijne maken. Als je huilt, huil ik, en als je gekrenkt bent, ben ik gekrenkt. En samen zullen we proberen de stortvloed van tranen en wanhoop te keren en samen zullen we de weg van het leven gaan die vol valkuilen is. Nicolas Sparks – The Notebook

Ik weet nog heel goed dat deze woorden hem ontzettend veel deden. Nu zijn mijn opa en ik ook twee handen op een buik, we hebben echt een zeer bijzondere band en ik zou alles voor deze man doen.

Verder kun je natuurlijk ook gewoon even de telefoon oppakken en dichte nabestaanden bellen om je medeleven te betuigen. Woorden van steun kunnen tijdens de rouwperiode een houvast zijn voor de naaste familieleden van de overledene. Wellicht kun je aanbieden te helpen bij de uitvaart, het regelen van bloemen of gewoon een schouder bieden. Thuis langsgaan wordt natuurlijk vaak ook gewaardeerd, bel alleen van te voren wel even of bezoek gewenst is. Je weet niet of ze bezig zijn met het organiseren van de uitvaart.

Als laatste middel kun je ook op de moderne manier online condoleren en tot slot is het belangrijk om de begrafenisplechtigheid bij te wonen van iemand die je goed kent.

lees ook: Als wij er niet meer zijn, wat gebeurt er dan met Leia?

Wat kan ik zeggen tijdens een begrafenis of crematie?

Je medeleven betuigen tijdens de begrafenis of crematie is niet bepaald makkelijk. Het gaat vaak (in mijn geval) een beetje awkward of in dikke tranen (als het heel dichtbij staat). Je wilt de nabestaanden met respect je medeleven betuigen, dus bij mensen die je niet zo goed kent kun je bijvoorbeeld zeggen:  “gecondoleerd (met uw verlies)” , “sterkte”, “innige deelneming” of “oprechte deelneming”. Dit zijn de meest gebruikte uitdrukkingen van medeleven.

Heb je de overledene goed gekend, dan is een persoonlijke boodschap absoluut op zijn plaats. Een korte zin over hoe jij hem/haar gekend hebt, kan dan iets betekenen voor de nabestaanden: “Jan, het was een humoristisch en liefdevolle man, sterkte…” Laat je gevoel gewoon spreken, de rest komt vanzelf.

Een welgemeende handdruk of een omhelzing kan ook wonderen doen. Gezien de hoeveelheid mensen die na jou willen condoleren is het verstandig om een persoonlijk gesprek voor een ander moment te bewaren.

Een uitvaart is een droevige en serene aangelegenheid maar vaak ook een soort van reünie. Mensen die elkaar al heel erg lang niet meer gezien hebben, kunnen dan even ‘bijbabbelen’. Maar volgens de officiele rouwetiquette is het beter daarmee te wachten tot na het condoleren.

Ga alsjeblieft niet keihard lopen lachen en hele lachsalvo’s afgeven, dit kan als zeer onrespectloos worden ervaren. Bijzonder he, dat er een speciale rouwetiquette bestaat? Wisten jullie dit al? Hoe leer je dit aan je kinderen? Wellicht een goed onderwerp voor een nieuw artikel?

Liefs, Cassandra

Volg je mij al op Facebook, Twitter, Instagram en Bloglovin?